donderdag, juni 07, 2007

Het hoe en waarom van FTTH

Verglazing is het vervangen van bestaande telecominfrastructuur, meest koper en coax, door glasvezel (fiber). Belangrijk daarbij is op te merken dat verglazing al voor een heel groot gedeelte uitgevoerd is, namelijk in de backbone (het verbinden van centrales e.d.). Waar het in de huidige discussies echter meestal om gaat, is het toegangsnetwerk (access network, ofwel de local loop of de last mile), dat voor het overgrote deel nog bestaat uit koper (telecom operators) of coax (kabelbedrijven). Dit resulteert in Fiber to the Home: FTTH of FttH.

Reden voor verglazing is het netwerk geschikt te maken voor nieuwe diensten, zeg maar de triple play: telefonie, breedbandinternet, tv/video. Telco's (van oorspong slechts voor telefonie) en cableco's (van oorspong slechts tv) dwingen elkaar hiertoe en boren op deze manier nieuwe inkomstenbronnen aan.

Verglazing van de local loop is duur (capex, vooral voor het openen van de stoep) en bedrijven schuiven dit dan ook voor zich uit. De onderbouwing voor verglazing is technisch van aard (fiber als ultiem medium), maar ook financieel (capex vs. opex), markttechnisch (nieuwe toetreders) en beleggingstechnisch (hoe reageert de markt?):
  • Technisch. Over het algemeen is men het erover eens dat fiber het ultieme medium is. Dat betreft zowel performance (bandbreedte dus capaciteit en snelheid, maar ook QoS: quality of service) als onderhoudskosten (opex).
    Totdat het zover is, houden bedrijven doorgaans vast aan de prestaties van koper (opgewaardeerd met DSL-technologie) en coax (met DOCSIS-technologie). De nieuwste DSL-variant (VDSL2) gaat tot zo'n 100 Mbps en de nieuwste DOCSIS-variant (DOCSIS 3.0) gaat tot 160 Mbps.
    Ook mensen die betrokken zijn bij nieuwe ('revolutionaire') draadloze technologieen (zoals WiMAX, xMax, LTE, 4G) willen nog wel eens twijfelen aan de noodzaak van fiber in toegangsnetwerken.
  • Financieel: FTTH is duur (capex), maar biedt tevens kostenbesparingen (opex). BT zegt de business case van FTTH niet rond te krijgen, terwijl Verizon (VS) en NTT (Japan) het wel kunnen.
  • Markttechnisch: Nieuwe toetreders met gedurfde plannen dwingen enkele PTT's het FTTH-pad op (zie boven), met name in Frankrijk en Japan. Wanneer voelt KPN de druk van Reggefiber dermate toenemen dat het ook een landelijk FTTH-plan moet maken? Vroeg of laat zal het wel zover komen, want KPN behoort tot de partijen die in beginsel het belang van FTTH erkennen. Ook is het een manier voor PTT's om weer een voorsprong te nemen op de kabel.
  • Beleggingstechnisch: De vraag voor het management is ook: hoe reageert de beurs op een FTTH-plan?
    De kabel heeft er net een kostbare opwaardering op zitten en heeft er nauwelijks geld voor. (Toen Comcast recent het capex-budget verruimde, reageerde de koers direct negatief.) Het coaxnetwerk was namelijk gebouwd voor analoge TV (dus niet tweeweg) en moest geschikt gemaakt worden voor tweeweg digitale signalen. Daarbij is glasvezel tegelijk verder doorgetrokken naar de klant. In dat opzicht heeft de kabel een voorsprong genomen op telecomnetwerken. Let wel: telecomnetwerken zijn altijd al tweeweg geweest (immers, bellen vergt tweeweg, het ontvangen van TV niet).
    Telecombedrijven (PTT's) dragen nog de littekens van de internetbubble en denken een gedurfd FTTH-plan niet aan de markt kwijt te kunnen.

Van land tot land zijn er grote verschillen:
  • Nederland: de kabel heeft FTTH categorisch afgewezen. KPN wilde gezamenlijk een Deltaplan Glas uitvoeren (1 netwerk te bouwen door alle participanten), maar zag dit dus getorpedeerd. KPN vindt een landelijk FTTH-netwerk te duur om in z'n eentje aan te leggen en beperkt zich tot greenfieldprojecten. Reggefiber (van Dick Wessels) voert een sluipende aanval uit op KPN, met tal van lokale initiatieven. Bijvoorbeeld in Nuenen hebben KPN en de kabel bijna geen abonnees meer.
  • Frankrijk: onder druk van 'nieuwe' toetreders Iliad (bekend van de merknaam Free) en neuf Cegetel is France Telecom overstag gegaan en heeft nu ook een ambitieus FTTH plan.
  • Japan: vergelijkbaar met Frankrijk.
  • VS: in dit duopolie land (telco vs. kabel, zonder resellers zoals Tele2) lopen de meningen sterk uiteen. Kabelbedrijf Comcast kan het zijn aandeelhouders niet aandoen wederom zwaar te investeren en zegt dat zijn netwerk goed genoeg is. Wat de telco's betreft doet AT&T geen FTTH (te duur) maar Verizon wel.
  • Algemeen:
    Munifiber: Overal ter wereld bemoeien gemeenten zich er steeds meer mee ('munifiber'), vooral in Scandinavie, Nederland, de VS en Frankrijk. Dit gebeurt vaak via public/private partnerships (PPP), zoals in Amsterdam. In de VS verzetten telco's en cableco's zich met hand en tand. Zware lobby-activiteiten (resulterend in wetgeving) hebben ervoor gezorgd dat munifiber in veel staten slechts moeizaam van de grond komt.
    FTTC: KPN, Deutsche Telekom en AT&T zijn voorbeelden van telco's die een interimstrategie volgen: zij verglazen de local loop niet, maar trekken glasvezel wel verder door naar de klant, namelijk van de centrale naar de straatkast: Fiber to the Cabinet (FTTC). De grote kosten (het openleggen van de stoepen) schuiven ze dus voor zich uit. Voordeel is wel dat vanuit de straatkast VDSL-technologie kan worden toegepast. Dit werkt namelijk uitsluitend op een korte local loop (van maximaal pakweg een kilometer). VDSL is sterk afstandsafhankelijk: de performance verslechtert rap als de klant verder dan een kilometer van de straatkast af woont.